De Hollandse Waterlinies (2021)
07-04-2024:
We waren een weekendje weg in Bilthoven. Gisteren (zaterdag 06-04-2024) zijn we naar het Rietveld-Schröderhuis geweest en deze zondag was het weer prachtig weer om eropuit te gaan. We zagen dat het Waterliniemuseum in Vechten op 12 minuten rijden vanaf ons verblijf was. We hadden ons helemaal niet verdiept in de Hollandse waterlinie en hadden ook geen idee wat wij hierbij voor moesten stellen. Dus lieten we ons verrassen.
Na het uitchecken zijn we op pad gegaan. Al snel kwamen we aan en de slagbomen stonden open en parkeerden de auto. We zijn een poort met een brug doorgelopen en kwamen op een groot terrein uit. We liepen langs het gebouw en zagen de ingang van het museum. Om ons erin te verdiepen zijn wij het museum gaan bewonderen. Hier kregen we te zien waar de waterlinie begon en waar het eindigde. Aan het einde zijn wij het terrein overgelopen om Fort bij Vechten te bewonderen vanaf de buitenkant en het hele terrein eromheen. Indrukwekkend.
Zuidelijke Waterlinie:
De oudste, langste en meest gebruikte waterlinie is de Zuidelijke Waterlinie. Militair, vestingbouwer, inspecteur tot aan directeur-ingenieur der Forten Menno van Coehoorn (1641-1704) had dit helemaal uitgedacht en gemoderniseerd in de eind jaren van de 17e eeuw. Dit gebied lag in West-Brabant van Heumen tot aan Bergen op Zoom. Deze laatste plaats was het belangrijkste strategische fort en moest de vijanden (Fransen onder leiding van Napoleon) tegenhouden. Hierna kwamen ze al snel achter dat ook de andere belangrijkste steden van Holland beschermd moesten worden d.m.v. forten, vestingsteden en inundatiegebied.
Werking van de waterlinie:
Om de vijand op afstand te houden lieten ze het laaggelegen land 40 cm onderwater zetten d.m.v. inundatiesluizen. Dit proces duurde ongeveer twee weken. Hierdoor kon de vijand er niet meer doorheen lopen en was het te laag om het gebied te bevaren. De linies werden aan elkaar geregen, zodat ze sterker stonden in het beschermen van de steden. Niet alleen tegen de vijanden moest dit gebied beschermd worden, maar ook door de boze boeren wiens land onderwater gezet werd.
Werelderfgoed:
Na de Zuidelijke Waterlinie werden vanaf 1805 t/m 1940 ook de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Stelling van Amsterdam gerealiseerd en gemoderniseerd. Hierin had natuurkundige, arts, generaal, waterbouwkundige, cartograaf en minister van de oorlog Cornelis Kraijenhoff (1758-1840) een belangrijke rol in. Hij kreeg de opdracht om de bestaande Zuidelijke Waterlinie samen te trekken en te moderniseren met de toen nog te bouwen Nieuwe Hollandse Waterlinie (1815-1880) en de Stelling van Amsterdam (1880-1920). Om zo alles nog beter te beschermen.
In 2021 is zowel de Stelling van Amsterdam als de Nieuwe Hollandse Waterlinie op de UNESCO-lijst gezet en gaat dit nu verder onder de naam: De Hollandse Waterlinie. Het is een unieke samenspel tussen landschap, water en forten. De Zuidelijke Waterlinie hoort hier (nog) niet bij.
Linies in Nederland:
Op deze site: www.forten.nl kun je zien dat er veel meer linies in Nederland zijn gebouwd en waar het voor diende. De Grebbelinie is in 1940 actief geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog en in 1952 had de IJssellinie in het geheim een functie tijdens de Koude Oorlog.
Afbeelding: www.forten.nl
Inzet waterlinies in de toekomst:
Met de komst van de vliegtuigen kwamen de waterlinies stil te liggen. Tegenwoordig zijn ze nog steeds bezig om alles te verbeteren met de problemen die er nu heersen. Zie schema hieronder en nog meer te lezen op deze site.
O jee!
Nadat we inmiddels een parachutesprong met een VR-bril hebben gedaan, kon je goed zien hoelang de route was. Wij kwamen er toen ook achter dat je dit niet even kon beleven door alleen naar dit museum te gaan.
Hoe gaan we dit dan beleven?
Hier hebben we even over nagedacht, maar inmiddels zijn we eruit. We gaan deze route helemaal beleven, ook een gedeelte van de Zuidelijke Waterlinie nemen we hierin mee, door de Langeafstand Fietsroute Waterlinie te gaan fietsen met onze elektrische fietsen. Het gaat hierbij om ongeveer 410 km en dat in etappes van 8 routes.
We starten bij het oudste gedeelte en dat is in Bergen op Zoom en zullen zo naar boven gaan fietsen. We gaan steeds twee dagen achtereen fietsen en plannen dit zoveel mogelijk in schoolvakanties met daartussenin een overnachting. Ter informatie hebben wij de fietsgids gekocht met daarin de tips en routes op kaart. Ook hebben wij de LF-app gedownload, die ons de weg ook kan wijzen. Het mooie van deze app is dat het de bezienswaardigheden aangeeft en een fotomoment die je nodig hebt om een oorkonde te kunnen ontvangen, nadat de hele route gefietst is.
Een hele onderneming, maar we hebben er erg veel zin in.